คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : ไอโซพรีนาลีน (Isoprenaline)
- บำบัดภาวะหัวใจหยุดเต้นที่มีอาการไม่รุนแรง
- บำบัดอาการหัวใจหยุดเต้นที่มีอาการรุนแรง ซึ่งแพทย์ต้องใช้ไฟฟ้าช่วยกระตุ้นให้หัวใจให้กลับมาทำงานเป็นปกติร่วมด้วย
- ใช้เป็นยาขยายหลอดลมขณะที่ผู้ป่วยถูกวางยาสลบ
- ใช้รักษาภาวะหัวใจเต้นช้าหลังจากได้รับการผ่าตัดหัวใจ
- บำบัดรักษาอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะ
- ผลต่อสภาพจิตใจ: เช่น กระสับกระส่าย นอนไม่หลับ วิตกกังวล มีอาการหวาดกลัว ตื่นเต้น
- ผลต่อตา: เช่น ตาพร่า
- ผลต่อระบบประสาท: เช่น วิงเวียน ตัวสั่น ปวดศีรษะ หูดับ
- ผลต่อระบบทางเดินอาหาร: เช่น คลื่นไส้ อาเจียน
- ผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด: เช่น ชีพจรเต้นผิดปกติ หัวใจเต้นเร็ว
- ห้ามใช้ยาไอโซพรีนาลีนขณะผู้ป่วยมีภาวะหัวใจเต้นเร็ว เต้นผิดจังหวะ ผู้ที่มีภาวะหัวใจหยุดเต้นเนื่องจากได้รับพิษจากกลุ่มยา Digitalis รวมถึงผู้ป่วยขณะที่กำลังมีอาการกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
- ยานี้ทำให้หัวใจมีแรงบีบตัวมากขึ้นก็จริง แต่ก็ส่งผลให้กล้ามเนื้อหัวใจต้องการออกซิเจนเป็นปริมาณมากขึ้นเช่นกัน การใช้ยานี้มากเกินไปหรือผิดขนาดอาจทำให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลวตามมาได้
- ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่มีประวัติโรคหลอดเลือดหัวใจ และผู้ป่วยโรคไทรอยด์ฮอร์โมนสูง (ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ)
- โดยทั่วไป แพทย์จะให้ยาไอโซพรีนาลีนแก่ผู้ป่วยในขนาดต่ำที่สุด แต่ที่ก่อให้เกิดประสิทธิภาพทางการรักษาสูงที่สุด การช่วยเหลือผู้ป่วยโดยการใช้ยานี้แพทย์ต้องใช้สัญญาณชีพ เช่น อัตราการเต้นของหัวใจ ความดันโลหิต ค่าออกซิเจนในเลือด เป็นตัวบ่งบอกอาการว่าสภาพร่างกายผู้ป่วยพ้นขีดอันตรายแล้วหรือไม่
- สตรีมีครรภ์/ตั้งครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร เด็ก และผู้สูงอายุ เป็นกลุ่มเสี่ยงต่อการใช้ยานี้ที่จะเกิดผลข้างเคียงจากยานี้ที่รุนแรง ต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์แต่ผู้เดียว
- ผู้ที่ได้รับยานี้เกินขนาด สามารถสังเกตได้จากอาการความดันโลหิตต่ำ หรือไม่ก็สูง หัวใจเต้นเร็ว หรืออาจเกิดหัวใจเต้นผิดจังหวะ ชีพจรเต้นผิดปกติ เกิดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
- ห้ามใช้ยาใช้ยาไอโซพรีนาลีนร่วมกับยา Epinephrine, Digitalis เพราะสามารถส่งผลทำให้หัวใจเต้นผิดจังหวะตามมา
- ห้ามใช้ยาไอโซพรีนาลีนร่วมกับยารักษาโรคหัวใจกลุ่มเบต้าบล็อกเกอร์ (Beta blocker) เพราะยากลุ่ม Beta blocker จะรบกวนและต่อต้านฤทธิ์ในการรักษาของยาไอโซพรีนาลีน